این روزها اگر به دور و بر خود نگاهی بیاندازیم، ردپای فناوری را در بسیاری از زوایای زندگیمان می بینیم. به عنوان مثال، همین گوشی تلفن همراه که بسیاری از ما دو دستگاه از آن را داریم و بسیاری از نمونه های دیگر که هر کدام در جایی به کار ما می آید.
اما دلیل این انبوه فناوری و ابزار آن چیست؟ این همه، برای آن به وجود آمده تا ما در شرایط رفاهی بهتری زندگی کنیم و مهم تر از آن استفاده از زمان به شیوهای مناسب در انبوه اطلاعات کنونی است.
در این مقاله می خواهیم به یکی از ابزارهایی که برای استفاده بهتر از زمان و برای راحتی کار در نظر گرفته شده است، بپردازیم. موضوعی که این روزها به تدریج پررنگ می شود: PDF، حتماً شما با این نوع سند و پسوند آشنایی کامل دارید. سندی که یکی دیگر از شاهکارهای شرکت ادوبی به شمار می آید. حضور این فرمت در جهان فناوری باعث شده تا سخت افزاری تولید شود که رؤیای آن به یک واقعیت تبدیل شده است. اگر مایلید در این باره بیشتر بدانید در ادامه همراه ما باشید.
PDF چیست؟
PDF (Portable Document Format) فرمتی است که توسط شرکت Adobe طراحی شده و به معنای فرمت سند قابل انتقال است. قابل انتقال به این معنی که شما یک فایل را با این فرمت ذخیره می کنید و آن را میان هزاران نفر به اشتراک می گذارید. این فرمت در سال 1990 توسط ادوبی تولید و خیلی زود فراگیر شد. یکی از عوامل اصلی برای موفقیت این فرمت در جهان فناوری، امنیت بالای این فرمت است که برای خواندن و ویرایش سند می توان رمز تعریف کرد و دیگری مطابقت آنچه که در کامپیوتر مشاهده می شود با فایل چاپ شده است و به تعبیری دیگر PDF سندی عکس گونه است. دلیل دیگر محبوبیت این فرمت، کم حجم و فشرده بودن آن است و از همین رو این فرمت به سادگی توسط گوشی های تلفن همراه، کامپیوتر و کتابخوان های الکترونیکی قابل نمایش است. سازمان بین المللی استانداردسازی (ایزو) این فرمت را به عنوان استاندارد برای اسناد و مدارک الکترونیکی تصویب کرد. به همین دلیل، بیشتر کتاب های الکترونیکی با این فرمت عرضه می شوند.
در حال حاضر، بیش از دویست میلیون سند با این فرمت روی وب وجود دارد که روزانه تعداد بالایی از آن دانلود و خوانده می شود. اما تمام این سندها متن نیستند یا به عبارتی دیگر، PDF فقط معطوف به متن نیست. بلکه می تواند علاوه بر متن، فیلم، صوت، تصاویر و انیمیشن را نیز شامل شود. علاوه براین، این اسناد به فرمت های مختلفی مانند HTML، Word Text و فایل های اجرایی (EXE) روی کامپیوترها اجرا می شوند.
گستره این فرمت به قدری است که حتی مایکروسافت برای آن که کاربران خود را راضی نگه دارد، قرار است در آفیس 12، قابلیت ذخیره فایل و برنامه های دسته آفیس با پسوند PDF را در این نرم افزار بگنجاند. این در حالی است که نرم افزارهای زیادی برای ساخت سندهای PDF وجود دارند که مهم ترین آن محصول شرکت ادوبی با نام Adobe Acrobat است.
نکته: اگر بخواهید هم اکنون بدون نصب هیچ برنامه ای سند خود را به PDF تبدیل کنید، می توانید با مراجعه با آدرس http://createpdf.adobe.com در سایت ادوبی، یک حساب کاربری رایگان از این شرکت گرفته و پنج فایل PDF رایگان از اسناد خود درست کنید.
کتابی از جنس صفر و یک
کتابخوان های دیجیتالی (PDF Readers) این روزها به یکی از پرفروش ترین محصولات حوزه سخت افزار تبدیل شده اند. در این قسمت سعی داریم تا نگاهی کوتاه به این دستگاه های موجود در بازار داشته باشیم. در حال حاضر، بسیاری ترجیح می دهند برای خواندن کتاب از دستگاه های کتابخوان الکترونیکی استفاده کنند. با وجود انبوهی از کتاب های الکترونیکی که در قالب PDF ارائه می شوند و همچنین وجود کتابخانه های الکترونیکی بسیار، تعداد مشتاق به این حوزه روبه افزایش است. هم اکنون شرکت آمازون که با دستگاه Kindle نخستین و بزرگ ترین تولیدکننده دستگاه های کتابخوان الکترونیکی در جهان به شمار می آید، با رقبایی از جمله شرکت Barnes & Noble و محصول آن به نام Nook مواجه است که البته در آن میان، رقبای دیگری از جمله دستگاه Reader سونی، Que ساخت شرکت Plastic Logic و eSlick ساخت شرکت Foxit Software نیز وجود دارند.
دستگاه کتابخوان الکترونیکی Kindle دو سال قبل با قیمت چهارصد دلار وارد بازار شد. هنگام ورود این دستگاه، بسیاری به خواندن کتاب با این وسیله ترغیب شدند که از آن به عنوان زنده کننده کتاب های الکترونیکی یاد می شود. در حال حاضر دستگاه Kindle 2 با قیمت 259 دلار در بازار فروخته می شود که قیمت آن با Nook برابری می کند. دستگاه کتابخوان سونی نیز در سه مدل با نام های Pocket Edition، Touch Edition و Reader Daily Edition ساخته شده که قیمت آن ها به ترتیب دویست، سیصد و چهارصد دلار است. اما آنچه که Kindle را پرفروش کرده، قابلیت اتصال به شبکه و دانلود کتاب، روزنامه، مجله، وبلاگ ها و نیز دسترسی به 88 هزار کتاب موجود در آمازون به صورت آنلاین است.
موضوع کتابخوان های الکترونیکی به قدری جذاب شده که توجه بسیاری از تولیدکنندگان سخت افزار را به خود جلب کرده است و برای حضور در این بازار آماده می شوند. هم اکنون از دستگاه های کتابخوان به عنوان پرفروش ترین محصول برای هدیه کریسمس یاد می شود. فروش این دستگاه ها از یک ماه قبل از کریسمس به صورت پیش فروش آغاز شده و در تبلیغات، عنوان هدیه داغ کریسمس به این دستگاه ها داده می شود. همان عنوانی که سال ها پیش آمازون برای فروش kindle از آن استفاده کرد. تقریباً تا دو هفته مانده به کریسمس تمام موجودی تولیدکنندگان به فروش می رسد. این موضوع در آمارهای آغاز سال میلادی 2009 مشهود است و بسیاری افزایش فروش در سال جدید میلادی را امری بدیهی دانسته اند. این موضوع باعث شده است تا شرکت سونی که با دستگاه خود سهمی از بازار را در اختیار دارد، بخشی از خط تولید گذشته محصولات قدیمی خود را تعطیل و برای تولید این محصول تغییر کاربری دهد. همچنین شرکت Barnes & Noble در حال همکاری با Sprint Nextel و یک تولیدکننده دیگر برای تولید کتابخوان دیجیتالی برای رقابت با کتابخوان kindle آمازون و کتابخوان دیجیتالی سونی است.
شرکت آمازون که از فروش خوب دستگاه خود بسیار راضی است، از قابلیت های جدید این دستگاه می گوید و بر طبق آخرین آمار، kindle در فرانسه بیشترین سفارش را بین کالاهای دیگر برای هدیه کریسمس داشته است که باعث ابزار شادمانی از سوی مسئولان آمازون بوده است. بسیاری معتقدند، آمازون در پایان سال 2009 به میزان فروش 280 میلیون دلاری از این کتابخوان دست خواهد یافت.
تاثیر و تحولات پی دی افی!
حضور PDF از سال 1990 تاکنون زمینه ساز اتفاقاتی در حوزه نرم افزار و سخت افزار بوده است. از جمله این تحولات می توان به ایجاد کتابخانه های الکترونیکی و مجازی و سهولت در حوزه آرشیو اشاره کرد. این موضوع زمینه انقلاب در حوزه صنعت چاپ، نشر، کتابداری و آرشیو بوده است.
کتابداری الکترونیک
در حوزه کتاب و کتابداری هرچند که هیچ چیز نمی تواند جای واقعی یک کتاب را بگیرد، اما حضور کتاب ها و کتابخانه های الکترونیکی امری اجتناب ناپذیر است که دلایل مختلف دارد. کم حجم و سریع بودن و نیز سرعت بالای دسترسی از جمله این دلایل به شمار می آیند. به عنوان مثال، شما می توانید با یک وسیله الکترونیکی کوچک مانند تلفن همراه یا یک کتابخوان الکترونیکی، به صدها عنوان کتاب در هر جای جهان دسترسی داشته باشید و به سرعت آنچه را که نیاز دارید با قیمتی اندک خریداری کنید.
اگر قرار باشد شما برای چند هفته به مسافرت بروید یا این که همیشه در حال سفر هستید و نمی توانید تعداد زیادی کتاب برای خواندن با خود جابه جا کنید، با یک کتابخوان الکترونیکی با پشتیبانی از فرمت PDF و نیز دسترسی به کتابخانه های بی شمار، در هر لحظه امکان استفاده از تعداد زیادی کتاب را خواهید داشت. وجود کتابخانه های بی شمار که این روزها جنجال برانگیز شده اند، نشان از جایگاه ویژه این کتابخانه ها داشته است و این از تأثیرات PDF به شمار می آید.
نشر ارزان
PDF علاوه بر تحول در حوزه کتابخانه ها، در حوزه چاپ و نشر نیز تحول ایجاد کرده است. همان طور که می دانید، منابع کاغذی که مواد اولیه آن را چوب تشکیل می دهد با کمبود شدیدی مواجه بوده و این کالا را به یکی از پرمصرف ترین و گران ترین کالاها تبدیل کرده است. با توجه به کاهش منابع چوبی برای تهیه کاغذ مورد نیاز در جهان، بسیاری به فکر جایگزینی کاغذ هستند. حضور PDF توانسته این مشکل را تا حد زیادی برطرف کند. این موضوع باعث شده تا نگاه به PDF به عنوان یک ابزار برای صرفه جویی در حوزه منابع ملی و نیز صرفه جویی در یکی از مهم ترین کالاهای موردنیاز بشر شناخته شود.
مشکلات بر سر فراگیر شدن
با تمام مزایایی که به آن اشاره شد، هنوز موانعی بر سر راه رشد و توجه صد درصدی به این فرمت کارآمد وجود دارد.
اولین عامل، نبود فرهنگ استفاده از این فرمت به صورت فراگیر است که با برنامه ریزی های به عمل آمده از سوی برخی از ناشران و فروشگاه ها این مشکل در حال برطرف شدن است. برخی با ابتکاراتی از جمله کاهش قیمت بین نسخه چاپی کتاب موردنظر با نسخه الکترونیک آن و همچنین اجازه خواندن به عنوان مثال، یک فصل از کتاب موردنظر به صورت رایگان در قالب فرمت PDF سعی در فراگیر کردن این فرمت دارند.
عامل دوم، مشکلات حقوقی بین کتابخانه های الکترونیکی، ناشران و نویسندگان است. در حال حاضر، کتابخانه های الکترونیکی که از یک وب سایت بهره می برند، بسیاری از کتاب ها را به صورت رایگان یا با قیمتی اندک عرضه می کنند که این عامل باعث شده تا ناشران کاغذی و همچنین نویسندگان به این موضوع اعتراض داشته باشند. جدیدترین و پرصداترین این اعتراضات به کتابخانه گوگل مربوط می شود که همچنان بدون تکلیف مانده است. هم اکنون گوگل با تمرکزی چند ساله به این حوزه، بزرگ ترین کتابخانه الکترونیکی را در اختیار دارد و بسیاری از کتاب هایی که حتی در تصور شما نمی گنجد، در آن یافت می شود. تمام موارد گفته شده در بالا نشان از ایجاد تحول عظیم در حوزه نشر است که با تمام موانع موجود، راه خود را به سرعت در پیش گرفته و روزی همگان مانند مایکروسافت ناچار به هماهنگی خود با این تحول هستند.
