چگونگی ارزیابی سیستم مدیریت محتوا یا پورتال

مقدمه  

دستورالعملها و آئین نامه های زیادی در طول چند سال گذشته در خصوص ویژگیها و خصوصیات پورتالها و وب سایتها توسط دستگاه های ذیربط اعلام شده است ، سال گذشته نیز معاونت ریاست جمهوری بخشنامه ای را در خصوص شاخصهای طراحی ، ساختار و محتوایی در جایگاه های اینترنتی ابلاغ کرد ، که در پیوست مقاله ملاحظه می کنید.

البته باید به تفاوت واژه پورتال و وب سایت اشاره کرد و گفت تفاوت این دو در هدف و محتوای آنهاست، یک وب سایت یک پورتال است اگر انتقال و ارسال اطلاعات از چندین منبع مستقل به این دروازه واحد سازمانی امکان پذیر باشد، به صورتی که منابع لزوما به پورتال متصل نباشد و کاربران در دسترسی به اطلاعات و سرویسها محدود نبوده و با دسترسی به نقطه ای واحد از خدمات الکترونیکی استفاده کنند.

از دیگر تفاوتهای مهم پورتال و وب سایت می توان به موارد زیر اشاره نمود: اختصاصی کردن و شخصی سازی پورتال توسط کاربران ، امکان تغییرات مورد نظر کاربر در دسترسی به محتوا و خدمات الکترونیک را به صورت غیرمتمرکز بر محتوا و سازگار با نیازهای مخاطب بوجود می آورد، محتوا و خدمات الکترونیکی در پورتال بر اساس نقش کاربران و مخاطبان قابل سفارشی سازی است که این امر در وب سایت ها به صورت ابتدایی ، محدود و متمرکز بر محتوا است.

 ? معیار های ارزیابی پورتال

با توجه به گستردگی امر سنجش و ارزشیابی سایت ها، ارزشیابی سایت ها را می توان به بخش های زیر دسته بندی کرد:

? بررسی فنی سایت، از لحاظ پارامتر های کیفی و بازدهی سمت سرور.

? بررسی فنی سایت از لحاظ کلاینت ساید، مانند رعایت قوانین و استانداردهای html، java و css.

? بررسی سایت از لحاظ حجم محتویات سایت.

? بررسی سایت از لحاظ پارامتر های فنی گرافیکی،

? بررسی روانشناختی سایت، از لحاظ مطالعه رفتار بیننده سایت.

? بررسی نحوه چینش سایت، رعایت سایز صفحه برای resolution های پایین تر و بررسی زیبایی شناختی سایت.

? بررسی رفتار سایت در قبال search engineها و چگونگی کنترل web crawler ها و web spider ها توسط سایت. (search engine friendly).

امتیاز دهی به سایت از لحاظ کمیت و کیفیت استفاده از تکنولوژی های فرعی، مانند Flash و Silverlight، برای سایت هایی که صد درصد بر اساس آنها پیاده سازی نشده اند.

با توجه به موارد فوق، می بایست چارچوبی کامل و دقیق که تمام موارد را شامل شود به صورت یک چک لیست آماده شده، و به هنگام ارزشیابی، به هر قلم از آن یک امتیاز اختصاص داده شود.

? ضرورت ارزیابی اطلاعات در عصر اطلاعات

آدمی برای رفع نیاز اطلاعاتی خویش به دنبال کسب اطلاعات است. وی از اطلاعاتی که دریافت میکند برای تصمیم گیریها و ارتقای دانش خویش بهره می برد. تصمیم گیری زمانی ارزشمند است که به درستی صورت پذیرد. نباید چنین پنداشت که تمامی اطلاعات کسب شده از صحت و اعتبار لازم برای دخیل شدن در تصمیم گیریها برخوردارند. در اینجاست که اهمیت ارزیابی اطلاعات رخ می نماید. از طرفی جامعه اطلاعاتی در عصر اطلاعات ضرورتهای دیگری را نیز تحمیل می کند:

? جهانی شدن و ارزش اطلاعات: یکی از نتایج بحث جهانی شدن, افزایش ارزش اطلاعات به عنوان معیار توسعه یافتگی و خمیر مایه توسعه پایدار ملتهاست لذا روز به روز بر ارزش اطلاعات افزوده می شود.

? رشد تکنولوژیکی و آلودگی اطلاعات: رشد سریع شبکه های اطلاعاتی روند اشاعه اطلاعات را تسهیل نموده, متخصصان موضوعی راحت تر از گذشته به تبادل اطلاعات می پردازند و چرخه تولید علم سریع تر از گذشته در جریان است. در نتیجه آلودگی اطلاعات روز به روز افزایش و طول عمر مفید اطلاعات کاهش می یابد.

? اطلاع گرایی و جامعه اطلاعاتی: مفهوم جامعه اطلاعاتی درحال شکل گیری است. در جامعه اطلاعاتی کلیه تصمیم گیری ها بر مبنای اطلاعات صورت می گیرد و سرعت دسترسی به اطلاعات روزآمد, صحیح و معتبر، ارزشمند است. کاربران از میان انبوه اطلاعات تولید شده بر مبنای نیاز اطلاعاتی خویش به انتخاب دست می زنند و به تصمیم گیری های مفید و به موقع می یپردازند.

? کاربر نهایی و مهارتها ی اطلاع یابی: مفهوم ارتباطات بی سیم کاربران را از محدودیت های زمانی و مکانی خارج ساخته و رفتار اطلاع یابی را به حریم خصوصی آنها کشانده است. مفهوم کاربر نهایی شکل گرفته و کاربران بدون یاری کتابداران به رفع نیازهای اطلاعاتی خویش می پردازند. در این صورت نیاز به آموزشهای پیچیده تری جهت ایجاد و ارتقای سطح مهارتهای اطلاع یابی احساس میشود.

? ضرورت ارزیابی صفحات وب

نوع سایت اطلاعاتی، در مورد صفحات وب بر محتوای اطلاعاتی آن تاثیر می گذارد لذا به صورت اختصاصی به بیان ضرورت ارزیابی اینگونه منابع پرداخته می شود:

صفحات وب به سادگی ایجاد میشوند.

? دریافت دامنه و URL آسان است. حتی دامنه هایی که به ظاهر نشانگر مشخصه های خاصی چون org ,edu,… هستند با پرداخت مبلغ ناچیزی واگذار می شوند.

? هر صفحه ایجاد شده بدون هیچ محدودیتی از سوی موتورهای جستجو نمایه و آماده بازیابی می شود.

? این صفحات می توانند یکی از منابع اطلاعاتی محسوب شده و مبنای استناد قرار گیرند.

? نظارتی بر محتوای سایتها و نوع اطلاعات ارائه شده در آنها وجود ندارد. و به بیانی هر گونه اطلاعاتی از طریق صفحات وب ارائه میشود.

? اطلاعات در این صفحات بدون هیچ گونه فیلتری و بدون توجه به ویژگی های کاربران در دسترس گروههای مختلف قرار می گیرد.

? داوری آنگونه که در مورد منابع چاپی مطرح است، در این دست از منابع به چشم نمی خورد.

? دنیای مجازی ارتباطات مبتنی بر وب, اعتماد پذیری را کاهش می دهد. چراکه هویت طراحان صفحات وب می تواند پنهان باشد و یا اطلاعات ارائه شده از سوی آنها کاملا ساختگی باشد.

? اطلاعات ارائه شده در صفحات وب ناپایدار است.

? اطلاعات ارائه شده در وب از نظر محتوایی گاه بیهوده و بالقوه خطرناک و گمراه کننده است.

? به علت آلودگی بیش از حد اطلاعات در وب, میزان جامعیت بازیابی ها بسیار زیاد است نتیجه این آلودگی وجود سرریز اطلاعات است و برای رسیدن به نیتجه مطلوب باید به گزینش دست زد.

? ارزیابی صفحات وب

برای یافتن اطلاعات مناسب با نیاز اطلاعاتی از طریق صفحات وب باید در دو چیز مهارت داشت:

? دستها و چشمها را به تکنیک هایی مجهز کنید که قادر به یافتن مناسب ترین اطلاعات در زمانی کوتاه باشند.

? ذهن خود را طوری تربیت کنید که با دیدی انتقادی و حتی بدبینانه مجموعه ای از سوالات را طراحی و در مواجه با اطلاعات بازیابی شده آنها را در ارزیابی به کار بندد.

? در صورتیکه این دو فرایند همزمان انجام پذیرد می توان گفت که کاربر از مهارت بازیابی و ارزشیابی منابع مرتبط با نیاز خود برخوردار است.

سازه اطلاعات سامان