عصر کتابخوان های دیجیتال

نویسنده : فرانک فراهانی جم

علی رغم این که انتظار می رفت ایجاد نسخه های الکترونیکی از کتاب های مختلف بتواند زندگی افراد علاقه مند به کتاب و کتابخوانی را تحت تاثیر خود قرار دهد، نظرسنجی های انجام شده در این باره حاکی از آن است که همچنان این افراد کتابخوانی به شیوه سنتی را به خواندن متن چاپی کتاب روی صفحه نمایشگر ترجیح می دهند و دوست دارند ورق زدن صفحات کاغذی کتابی که می خوانند را احساس کنند.
همان طور که می دانید امروزه فناوری های نوین توانسته اند به بسیاری از نیازهای ما انسان ها در زمینه های مختلف پاسخ گویند. یکی از این فناوری های جدید در عرصه طراحی و ساخت گجت های کامپیوتری، کتابخوان های الکترونیکی هستند که براساس نیازها و خواسته های افراد علاقه مند به کتابخوانی طراحی شده اند و با وجود این که مدت زمان زیادی از عرضه کتابخوان های الکترونیکی نمی گذرد، سر و صدای زیادی به راه انداخته اند.
اگرچه پیش از این تصور می شد که روزنامه هایی شبیه آنچه نخستین بار در مجموعه داستان های هری پاتر با آنها آشنا شدیم در داستان های علمی ـ تخیلی هستند که برای تبدیل آنها به حقایق زندگی باید سالیان طولانی در انتظار باشیم، اما دیری نگذشت که این روزنامه ها که داشتن تصاویر متحرک از ویژگی های منحصر به فرد آنها به شمار می رفت به واقعیت مبدل شده و قدم به زندگی واقعی ما انسان ها گذاشتند.

? وقتی از کتاب خواندن خسته نمی شوید

اگرچه کتابخوان های الکترونیکی فناوری جدیدی هستند، اما این موفقیت مدیون تلاش هایی است که سال ها پیش و با پیدایش نخستین کتاب های الکترونیکی در سال ???? میلادی آغاز شد. در این کتاب ها به جای چاپ متن روی صفحات کاغذ، متن کتاب یا هر نوشته ای از طریق لامپ اشعه کاتدی روی یک صفحه نمایشگر به نمایش درمی آمد و به این ترتیب بتدریج و پس از گذشت ?? سال از پیدایش نخستین کتاب های الکترونیکی، سرانجام نخستین نسخه دیجیتالی از کتاب های الکترونیکی در سال ???? منتشر شد و از آنجا که تجربه احساسی مشابه کتابخوانی به شیوه سنتی همواره مورد علاقه کتابخوان ها بوده است در سال های اخیر فناوری های جدیدی برای آسان سازی کاربرد کتاب های الکترونیکی و جلب رضایت مخاطبان این کتاب ها تحت عنوان کتابخوان های الکترونیکی یا ebook reader به بازار عرضه شده است که در حقیقت کامپیوترهای کوچکی با قابلیت ذخیره سازی و بازیابی نسخه های متعددی از کتاب های الکترونیکی هستند. اگرچه در ابتدا تصور نمی شد که عرضه کتابخوان های الکترونیکی با استقبال چندانی مواجه شود، اما استقبال علاقه مندان به کتابخوانی از کتابخوان های الکترونیکی، بسیاری از شرکت های بزرگ تولیدکننده تجهیزات کامپیوتری را بر آن داشته است تا با انجام تحقیقات بیشتر درباره نیازهای کاربران، نسل های جدیدتری از این کتابخوان ها را طراحی و به بازار عرضه کنند.
اغلب کتابخوان هایی که تا به امروز به بازار عرضه شده اند، نمایشگرهایی به اندازه یک دفترچه یادداشت متوسط هستند که متن کتاب های الکترونیکی را به صورت صفحات تک رنگ به نمایش درمی آورند. در حالتی که نور زمینه نمایشگر خاموش باشد، متن کتاب با رنگ سیاه و با وضوح بسیار بالا در مقایسه با نمایش متن کتاب روی نمایشگرهای کامپیوتری، روی صفحه نمایشگر کتابخوان نقش خواهد بست. به نظر می رسد که بزرگ ترین موفقیت کتابخوان های الکترونیکی در این باشد که توانسته است نقش بسیار مهمی در روند جایگزینی متن های الکترونیکی با متون چاپی داشته باشد.
بی شک توازن متن های الکترونیکی در مقایسه با متون چاپی آسان تر است و موجب خستگی چشم ها نمی شود. این در حالی است که علاوه بر این کتابخوان ها از امکانات دیگری نظیر قابلیت بزرگنمایی متن، انتقال متون مختلف از یک سیستم به سیستم دیگر، یادداشت برداری و حتی پخش کتاب های صوتی نیز برخوردارند، اما آنچه مسلم است این که به نظر نمی رسد که سیستم های پیشرفته الکترونیکی هم قابلیت جایگزینی با کتاب های سنتی و حس و حالی که از خواندن متون چاپی روی صفحات کاغذ در افراد ایجاد می شود را داشته باشند.
به عبارت دیگر ورق زدن صفحات یک کتاب یا حاشیه نویسی در گوشه و کنار یک صفحه کتاب خاطراتی هستند که نمی توان آنها را به فراموشی سپرد، اما شاید در آینده ای نه چندان دور کتابخوان های جدیدی طراحی و ساخته شود که بیش از پیش تداعی گر فرمت فیزیکی کتاب های چاپی باشند و برای مثال کتابخوان هایی داشته باشیم که بتوانیم به صورت مجازی یا حتی واقعی صفحات آن را ورق بزنیم و حتی صدای ورق زدن صفحات آن کتاب را نیز بشنویم.

? چرا کتابخوان های الکترونیکی؟

به طور کلی کتابخوان های الکترونیکی نقش بسیار مهمی در سهولت کتابخوانی دارند و به این ترتیب می توان به کمک آنها، کتاب های مورد علاقه را همه جا با خود همراه داشت تا در هر فرصتی که پیش آمد بخشی از آنها را بخوانیم. این در حالی است که یکی از مهم ترین ویژگی های کتابخوان ها این است که در آنها می توان اندازه متن کتاب را به دلخواه تغییر داد. از آنجایی که در این کتابخوان ها متن کتاب براساس فناوری جدیدی موسوم به eink یا جوهر الکترونیکی روی صفحه نمایشگر به نمایش درمی آید در مقایسه با صفحات نمایشگر رایانه ای که مجهز به فناوری LED هستند، خواندن متن کتاب یا هر نوشته ای راحت تر بوده و تنها با یک بار شارژ دستگاه می توان هزاران صفحه از کتاب را بدون نیاز به شارژ مجدد خواند.
با توجه به چنین ویژگی هایی باید پذیرفت که استفاده از کتابخوان های الکترونیکی برای خواندن این نوع کتاب ها در لپ تاپ ها و حتی آیفون ها قابل مقایسه نخواهد بود. کیندل آمازون و سونی ریدر، از مشهورترین و موفق ترین کتابخوان های عرضه شده به بازار هستند که به عنوان محبوب ترین کتابخوان ها از نظر کاربران شناخته شده اند.
آمازون بزرگ ترین سایت فروشنده کتاب های کاغذی است که با ارائه کتابخوان الکترونیکی خود موسوم به کیندل به عنوان نخستین فروشنده تخصصی نسخه الکترونیکی از کتاب های آمازون قدم در این عرصه گذاشت. کیندل، کتابخوانی است که می تواند حدود ?? ساعت بدون نیاز به شارژ مجدد کار کند و این در حالی است که به راحتی در دست جای می گیرد و بسیاری از مشکلاتی که کاربران لپ تاپ ها با آن مواجه می شوند را ندارد. به این ترتیب پیش بینی می شود که در آینده ای نه چندان دور نسخه های الکترونیکی جایگزین نسخه های کاغذی کتابخانه بزرگ آمازون شود. قیمت نهایی کیندل حدود ??? دلار است، اما سونی ریدر که رقیب جدی کیندل محسوب می شود، کتابخوان دیگری است که قیمت آن حدود ??? دلار است و ویژگی منحصر به فرد آن در مقایسه با کیندل در این است که انتقال آنلاین نسخه های مختلف کتاب های الکترونیک به آن از طریق درگاه USB امکان پذیر است.
یکی از انواع جدید کتابخوان های سونی، سونی ریدرهای لمسی است که از نظر اندازه از نمونه های قبلی این نوع کتابخوان ها کوچک تر است و قیمت آن نیز حدود ??? دلار بیشتر از مدل های قبلی است. شارژ باتری این کتابخوان لمسی برای مطالعه ???? کتاب کافی است. از آنجایی که این کتابخوان لمسی است شما تنها با اشاره یک انگشت می توانید کتابی را که می خوانید ورق بزنید.
قابلیت یادداشت برداری در حاشیه متن کتاب و همچنین امکان های لایت کردن صفحات یا جملاتی از کتاب از مهم ترین ویژگی های این نسل جدید کتابخوان ها هستند. از آنجایی که کتابخوان های الکترونیکی در حقیقت نوعی کاغذ الکترونیکی تک لایه هستند که متن نوشته با استفاده از نوعی جوهر الکترونیکی در سطح آن به نمایش درخواهد آمد می توان از آنها برای مطالعه طولانی مدت استفاده کرد که با توجه به اهمیت این موضوع امروزه اغلب روزنامه ها و مجلات، چاپ نسخه های الکترونیکی را مورد توجه قرار داده اند.
اگر قصد خرید یک کتابخوان الکترونیکی را داشته باشید با انواع مختلفی از آنها مواجه خواهید شد که از قابلیت های مختلفی نظیر اینترنت بی سیم، تبدیل متن به گفتار، صفحه نمایش لمسی، بلوتوث، Wi-Fi، صفحه نمایش چرخان و... برخوردار هستند. علی رغم این که کیندل و سونی ریدر همچنان در صدر پرفروش ترین کتابخوان ها در سطح دنیا قرار دارند کتابخوان های جدیدتری با قابلیت های منحصر به فرد به بازار عرضه شده است که به نظر می رسد به زودی به جایگاه مناسبی در جلب رضایت مخاطبان دست یابند.
یکی از این کتابخوان ها QVE است که تفاوت آن با دیگر کتابخوان ها، انعطاف پذیری آن است. شما می توانید این کتابخوان بسیار سبک را به راحتی همچون یک روزنامه چاپی تا کرده و در کیف خود قرار دهید. نمایشگر آن به اندازه یک کاغذ A? است و به این ترتیب شما می توانید یک نوشته را در اندازه اصلی آن روی نمایشگر مشاهده کنید.
به نظر می رسد که این کتابخوان بتواند جایگزین مناسبی برای جزوه های دانشگاهی باشد. Skiff نیز یکی دیگر از کتابخوان های جدید است که کتابخوانی بزرگ و تمام رنگی است که مشاهده تصاویر رنگی کتاب های علمی را برای مخاطب خود لذتبخش تر خواهد کرد.
این کتابخوان بسیار باریک است و علاوه بر این که از شبکه های Wi-Fi و ?G پشتیبانی می کند مجهز به حافظه ? گیگابایتی است. اگرچه اسکیف نیز همانند کتابخوان های کیندل و سونی از صفحه نمایشگر لمسی و فناوری eink برخوردار است، اما می تواند تصاویر متحرک را با سرعت ?? فریم در ثانیه به نمایش درآورد و به عبارت دیگر از سرعت نمایش بسیار خوبی در مقایسه با دیگر کتابخوان ها برخوردار است.
اگرچه هنوز راهی طولانی را در جایگزین شدن کتابخوانی به شیوه نوین با کتابخوانی به شیوه سنتی پیش رو خواهیم داشت، اما به نظر می رسد که این فناوری های جدید بتواند سرآغاز فصل جدیدی در فناوری اطلاعات و ارتباطات باشد